Halk arasında basur olarak da bilinen hemoroid, makat çevresinde veya içinde gelişen ağrılı ve kaşıntılı bir rahatsızlıktır. Yaşam kalitesini oldukça düşüren basur bireylere rahatsızlık verir. Birçok birey hemoroid muayenesinden çekindiği için rahatsızlığı olan %75'lik kısmın sadece %4'ü muayene olmaktadır. Kolay yöntemlerle tedavi edilebilen hemoroid nasıl geçer? Dilerseniz yazımıza göz atalım.
Hemoroid halk arasında mayasıl veya basur olarak da bilinmektedir. Kalın bağırsağın sonu rektum, dışkının atıldığı yer ise anüstür. Hemoroid, anüs ve rektumun alt kısmında anal kanalın sonunda meydana gelen genişlemiş damarlardır. Bazı nedenlerden dolayı bu damarlar fazla genişler ve şişerek tahriş olurlar. Bu şişme sonucu makatın dışına çıkarlar ve ileri derecede basur meydana gelir.
Her hemoroid aynı değildir. Bulunduğu yere göre farklı isimlendirilir. Genel olarak iç ve dış kısımlarda bulunurlar.
İç Hemoroidler: Bu tür hemeroidlar makatın görülmeyen derin bölgelerinde bulunur. Bu kısımlarda genellikle ağrıyı algılayacak sinirlerin sayısı az olduğu için herhangi bir acı ve ağrıya neden olmazlar. Yalnız dışkı ile birlikte tuvalet kağıdında kan görülmesi durumu olabilir. Bu türdeki basurlara, prolapslı hemoroidler de denir.
Dış Hemoroidler: Makatın hemen alt dış çevresindeki derinin hemen altında bulunan hemoroid çeşitleridir. Ağrı, kanama ve kaşıntıya neden olurken yanı sıra şişlik yapar ve kişide oturma gibi pozisyonlarda zorlanmalara neden olur. İçlerinde bulunan kan pıhtısı nedeniyle mor renkte olurlar bu duruma hemoroid tromboz denilir.
En sık görülen hemoroid nedenleri şu şekildedir:
Hemoroid belirtileri rahatsızlığın bulunduğu bölgeye göre değişiklik gösterir.
Dış basur olanlarda görülen belirtiler şu şekilde sıralanabilir:
Bu bölgenin zorlanması, temizlenmesi ve silinmesi yangıları daha da belirginleştirir. Birçok kişide birkaç gün içerisinde belirtiler son bulabilir.
İç hemoroid belirtileri ise şu şekildedir:
Genellikle dışa sarkmayan hemoroid ağrılı değildir. Ama makattan sarkan türü ağrılıdır ve oldukça rahatsızlık verir.
Öncelikle tanı için doktor hastanın tıbbi öyküsü ve belirtiler hakkında çeşitli sorular sorar. Daha sonra ise fiziki muayene ile makat şişmesi, tahriş, topaklanma ve diğer semptomları kontrol etmek içi anüs ve rektuma bakar. Bu sayede dış hemoroidi inceleyebilir.
İç hemoroid teşhisi için de hijyenik bir eldiven takarak parmak ile muayene yapılır. Bu muayenede yine tahriş, şişlik ve topaklar gibi benzer problemleri incelenir. İç basurlar yumuşak dokular olduğu için elle muayenesinde tespit edilmeleri zor alabilir. Bu yüzden hekim bazı durumlarda kolonoskopi denilen ve ucunda kamera bulunan bir alet ile bağırsakları incelemek isteyebilir. Kolonoskopi yapılması gereken durumlar şu şekilde sıralanabilir:
Dış hemoroid, hastada herhangi bir rahatsızlığa yol açmadıkça belirli bir tedavi uygulanmamaktadır. İç basur ise düşük dereceli olduğu zaman belirli ilaçlar ve cerrahi olmayan uygulamalar ile tedavi edilir. İlaç tedavilerinin amacı hemoroidi iyileştirmez, belirtileri kontrol atına alır veya altında yatan nedeni tedavi eder.
Uygulanan bu yöntemlerden sonuç alınmaz ve basur ilerlerse cerrahi tedavi seçeneklerine başvurulur. İlaca direnç gösteren hafif dereceli hemoroidler, yüksek dereceli olanlar, tromboz ve boğulma gibi komplikasyonlara neden olanlar için cerrahi müdahale gerekebilir.
Basur için uygulanan cerrahi yöntemler; bant ligasyonu, skleroterapi, hemoroidrekrumu ve lazer ile oparesyon uygulanabilir. Klasik operasyonda 1 gün hastanede bakım gerekirken lazerle hemoroid ameliyatı sonrası daha hızlı bir iyileşme sağlanır.
Makat çevresi ve rektum altında varis benzeri oluşumlara yol açan hemorid bireylerin hayat kalitesini olumsuz yönde etkiler. Halk arasında makatta memeleşme olarak da adlandırlan bu durumda çoğu kişi doktora gitmekten çekindiği için tedavi olmaz ve hastalığın şiddeti artarak ileri safhalara gelinebilir. Bu durumda kişiler hastalığın erken dönemlerinde evde basura iyi gelen bazı tedbirler alırlarsa bazı faydalar sağlayabilirler:
Basur tedavisine destek için diyet tek başına yeterli değildir. Bunun yanı sıra düzenli hareket ve egzersiz tuvalete çıkarken kolaylık sağlar, tuvalet ihtiyacından sonra ılık suda oturma banyosu yapılması gerilen ve ağrıyan hemoroidi rahatlatır, tuvalet ihtiyacının ertelenmemesi bir sonraki tuvalette zorlanmamaya neden olur. Bunlar yalnızca evde alınacak küçük tedbirlerdir. Eğer basurdan kaynaklı rahatsızlık hissediyorsanız vakit kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurmanız oldukça önemlidir.
Basur memesi, damarların iltihaplanması, şişen dokunun anal bölgede toplanmasıyla oluşmaktadır. Düzenli beslenmeyle artması önlenir. Doktor tarafından verilen tedavi yöntemleri uygulanmalıdır. Genellikle yeni yaşam tarzı önerir. Bağırsak hareketleriyle fazla zorlanma sonucu oluşabilmektedir. Kabızlık aşırı zorlamaya neden olabilmektedir. Beslenme düzeninin değişmesiyle kabızlık önlenebilir.
Düzenli su tüketimi. Meyve ve sebze tüketimi. Lifli gıdaların tercih edilemesi. Doktorun uygun gördüğü egzersizleri yaparak basur memesinin oluşmasını önleyebilmektedir.
Peki dış basur memesi kendiliğinden geçer mi? sorusunun yanıtı ise; çoğu durumda kendiliğinden geçmektedir. Belirtiler 1 haftadan uzun sürüyorsa doktorunuza gözükmelisiniz.
Hamilelikte sıklıkla karşılaşılan durumlardandır. Anüs veya makattaki damarların şişmesiyle oluşur. Dışkılamada makattan kan gelmesi, ağrı belirtilerindendir.
Bu dönemde kullanılan bazı demir ilaçları kabızlığa neden olabilir. Kabızlığa bağlı hemoroid oluşabilmektedir. Bebeğin büyümesiyle karın içi basıncı arttırması neden olan diğer sebeplerdendir.
Hamilelikte basuru önlemek için en önemli yöntemlerden birisi kabızlığı önlemektir. Bu durumu önlemek için şunlar yapılabilir:
Doktorunuzun uygun gördüğü egzersizleri de uygulayabilirsiniz.