Halk arasında 'kurdeşen dökmek' diye tabir edilen ürtiker, ciltte aniden meydana gelen bir rahatsızlıktır. Kaşıntılı ve kabarık lezyonlar şeklinde meydana gelen hastalık, kişileri oldukça rahatsız edebilir. Bazı türlerinin geçici, bazılarının ise sürekli devam eden bir tipte olduğu ürtikere, altta yatan bir rahatsızlık da neden olabilir. Tedavisinde ise başarılı olunması için bu cilt rahatsızlığının tetikleyicisini bulmak oldukça önemlidir.
Ürtiker halk arasındaki ismi ile kurdeşen, farklı etkenlerden dolayı ciltte meydana gelen; kabarık, kızarık ve kaşıntılı bir cilt problemidir. Bu lezyonların boyutu milimetrik küçüklükte olabileceği gibi birkaç cm’ye kadar büyüyerek ciltte geniş bir alanda da bulunabilirler. Bulaşıcı olmayan bu hastalıktan meydana gelen lekeler, bazı vakalarda 24 saat içinde ciltten kaybolabilir. Fakat belirtiler 6 haftadan fazla sürerek hayat boyu tekrar eden kronik boyutlara da ulaşabilir.
Kurdeşenin yol açtığı kızarık kabarıklıklar, vücudun kendisinden veya dışarıdan gelen etkenlerden dolayı oluşabilir. Yani vücudun herhangi bir alerjene tepki vermesi sonucu kişinin cildinde histamin veya bazı kimyasalların salınmasın bağlı olarak ortaya çıkar. Histamin proteini cilt altında birikince iltihaplanmaya sebep olacağı için ürtikerin kabarık lezyonları oluşur. Bunun dışında kalan tetikleyici kurdeşen nedenleri ise şu şekildedir:
Ürtiker kişide bazı belirtilere neden olur. Bu belirtiler ise şu şekilde sıralanabilir:
Kurdeşen cilt hastalığı, akut ve kronik olmak üzere 2 farklı türde görülebilir.
Akut Ürtiker: 6 haftadan kısa sürerek birkaç saat içinde iz bırakmadan kaybolan kurdeşen tipidir. Bu tip kurdeşen dökmek, genellikle alerjenlerden kaynaklıdır. Bazı vakalarda ise neden tam olarak saptanamayabilir.
Kronik Ürtiker: Kronik kurdeşen ise 6 haftadan fazla devam eder. Cilt lezyonları bazen hafifleyen bazen ise çoğalan durumda bir tablo seyreder. Tetikleyicilerinden bazılar; ilaçlar, besinler, kimyasallar, diş implantları, psikolojik nedenler ve enfeksiyonlar olarak sayılabilir.
Kurdeşenin tanısı cildiye hekimi tarafından yapılan klinik muayenede kolaylıkla konulabilir. Doktor muayenede hastalığın belirtilerinin nelerden dolayı oluştuğunu anlamak için hastaya birkaç soru sorar. Bu sayede kurdeşen atakları yaşadığı zamanları, herhangi bir ilaç kullanıp kullanmadığını, hangi madde veya yiyeceklerle temas edince belirtilerin arttığını anlamaya çalışır. Ayrıca kurdeşenin kronik veya akut olup olmadığını anlamak için şikayetlerin süresini takip eder. Doktor, fiziki muayene ve tıbbi geçmiş incelenmesinde hastalığın altta yatan bir nedenden oluştuğu kanısına varırsa birkaç cilt ve kan testi de isteyebilir.
Kurdeşen tedavisinde hekim semptomların azalması için antihistaminik ilaç reçete eder. Ayrıca kurdeşen ataklarının tetiklenmemesi için bazı kişisel önlemler alınması yönünde önerilerde bulunur. Bu tedavi biçimi bir etki sağlamazsa doktora tekrardan farklı ilaç kombinasyonları için başvurulabilir.
Antihistaminik ilaçlar mutlaka doktor kontrolünde alınmalıdır. Aksi takdirde yan etkilere neden olabilir. Özellikle kronik hastalığı olan, hamile ve emziren kişilerin bu duruma çok dikkat etmesi gerekir. Bu yüzden mutlaka ilaç almadan önce doktora danışılmalıdır.
İleri derecede kronik ürtiker hastalarında ise antihistaminiklerin yanı sıra; antienflomasyon ilaçlar, antidepresanlar, bağışıklık sistemini baskılayıcı ilaçlar veya histamin blokerları reçete edilebilir.
Kronik kurdeşen uzun yıllar boyu devam ederek kişinin yaşam kalitesini düşürebilir. Hatta günlük hayatının yanında uyku düzenini de bozabilir. Ancak alınacak birkaç basit tedbir bu rahatsızlığın neden olduğu cilt sorunlarını engellemeye veya hafifletmeye yardımcı olabilir. Bunlardan bazıları şu şekilde sıralanabilir:
