Sindirimin başlangıç noktası olan dişler, bireyin hayatında oldukça önemli bir yere sahiptir Çeşitli nedenlerden dolayı yaşanan diş kayıpları ise sağlıklı çiğneme fonksiyonunu sekteye uğratarak kişinin yaşam kalitesini önemli oranda düşürür. Aynı zamanda estetik görüntüsünün de bozulmasına yol açar. Bu anlamda kişiye özel olarak hazırlanan protez dişler, estetik ve fonksiyonellik açısından kurtarıcı bir görev üstlenir.
Farklı nedenlerden ötürü diş, diş eti ve çevresindeki dokuların hasar alması ile diş kaybı yaşanmasından dolayı kişiye özel olarak protez diş tasarlanır. Hastanın ihtiyacı olan özelliklere göre üretilen bu protez materyalin kişinin ağız yapısına tam olarak uyum sağlaması, doğal görünmesi ve pratik bir kullanım sağlaması gerekir. Ayrıca, kişinin kemik rengi ile uyumlu bir şekilde üretilir. Halk arasında takma diş de denilen protez, kaybedilen bir diş yerine yapılabileceği gibi tüm dişlerin yerine de yapılabilir. Protez yapılırken, önemli olan bir diğer hususta ağızda kalan dişlerin korunmasını sağlamaktır. Protez uygulamasının temel amacı ise bireyin kaybettiği etkin çiğneme becerisini geri kazanmasıdır. Bu fonksiyonunuz geri kazanması ile birlikte yaşam kalitesi de artar. Aynı zamanda eksik dişlerinin oluşturduğu olumsuz psikolojik durumu da ortadan kalmış olur.
Dişler, kişinin sağlıklı ve konforlu bir hayat sürmesi için oldukça önemlidir. Diş protezleri, diş tedavisi için en son tercih edilmesi gereken seçeneklerdir. Ancak aşağıdaki durumlarda diş protezi tedavisi yapılması gerekebilir:
Protez işleminde uygulanan çeşitler hareketli protez diş ve sabit protez diş olmak üzere ikiye ayrılır.
Yapıştırılarak uygulanan sabit protezleri kişi kendisi çıkaramaz. Hastanın kendi dişi kullanılarak yapılan bu protezler, genellikle az diş kaybı olan vakalarda yapılır.
Tedavi uygulanacak dişin kesilmesi ile işlem başlar ve var mevcuttaki dişin üzeri kaplanır daha sonra üzerine protez monte edilir. Değişik malzemelerden üretilen sabit protezin hazırlanması ve takılması ise ortalama 10 gün sürer. Bu süreçte kişi hekimin yanına 4-5 kere gider.
Kişinin dişinin küçültüldükten sonra hassas ölçüsü alınır. Hekim takılacak dişin rengine hastaya da sorarak karar verir. Bu aşamada önemli olan var olan dişler ile uyumlu bir ton kullanılmasıdır. Daha sonra hazırlanan protezin hasta üzerinde provası gerçekleşir. Prova da protezin çevre dokularla teması detaylı bir biçimde incelenir. Ardından 2. prova yapılır. Eğer rahatsız eden bir nokta yoksa protez sabitlenir. Diş protez yapıştırıcı artıkları temizlenir ve hastaya protezin bakımı hakkında bilgilendirme yapılır. Diş protezi teknolojisinin gelişmesi ile beraber günümüzde zirkonyum ve laminate restorasyonlar yaygın olarak uygulanır.
Zirkonyum Restorasyonlar: En sık tercih edilen zirkonyum protezler, beyaz tonlarda metal bir materyaldir. Estetik, fonksiyonellik ve sağlam yapısı açısından oldukça ön plana çıkmaktadır. İstenilen tonda rahatça işlenebilen bir malzemedir. Özellikle metale alerjisi olan kişiler için avantajlıdır. İmplant üzeri protezlere, mine kaybı yaşanan dişlere, ortodontik tedavinin yapılamayacağı çarpışık ya da ayrık dişlere uygulanabilir.
Laminate Restorasyonlar: Dişe müdahalenin çok az olduğu bir işlemdir. Diş yüzeyine ince bir porselen yapıştırılarak uygulanır. Sadece ön dişlere yapılabilen lamineler kırık sebebiyle şekil verme, renk değişikliklerinin kapanması ve boşlukları doldurma için yapılabilir.
Aparey olarak da bilinen hareketli protez dişler hastanın kendisi tarafından takılıp çıkartılabilir. Hastanın kendi dişlerinin olduğu ancak, sabit protez için yeteri kadar destek olmadığı zaman uygulanır. İşlem esnasında mevcut olan diş ve dokulardan destek alınır. Bu tür protezlerin dört çeşidi vardır.
Total Protezler: Takma diş ismiyle de anılan bu protezler, kişinin ağzında hiç diş olmaması halinde yapılır. Üst ve alt çeneye uygun olacak biçimde ayrı ayrı tasarlanır. Çene kemiklerinden destek alınarak yapılır. Genellikle akrilik malzemeden üretilir. Bu protezler ilk kullanımda kişiye dudak ve yanaklarda dolgunluk, ağız içinde yabancı bir cisim hissi verebilir. Ancak bu zamanla geçer. Alt çene daha hareketli olduğu için ona alışmak biraz daha fazla zaman alabilir. Bu protezlere alışma süreci ortalama 4-6 haftadır.
Parsiyel Protezler: Kişinin dişlerinin bir bölümünün olmadığı zaman yapılan ve halk arasında telli protez de denilen uygulamadır. Kişinin kendisinin çıkarıp takabileceği yapıdadır. Eksik dişlerin yerine bölüm bölüm takılan parsiyel protez, bu sayede estetik bir görünüm de kazandırır. Tek parça döküm veya akrilikten üretilir. Mevcut doğal dişlere kroşe teller ile tutturulur.
İmmediat Protezler: Geçici olarak kullanılan protezlerdir. Kişinin doğal dişinin çekilmesi ile oluşan boşluktan rahatsız olmasından dolayı takılır. Çekilen diş eti dokusu iyileşene kadar kalır. O sırada kalıcı protezlerde hazırlanır. Doku iyileşmesi tamamlanınca çıkarılır.
İmplant Üstü Protezler: Diş kaybı olan hastalarda çene kemiği içine titanyum alaşımdan vidalarla sabitlenen diş protezine implant denir. Bir nevi diş kökü görevi olan implantın üzerine protez yapılır. Ayrıca hiç dişi olmayan hastalarda da hareketli protezin tutunmasını sağlamak için implant yapılabilir.
