El ve ayaklarda görülen tırnak mantarı yaygın olarak rastlanılan bir mantar enfeksiyonudur. Kimi zaman ağrısız seyreden bu hastalık tedavi edilmediği zaman ciddi komplikasyonlara neden olabilir. Peki, sıkça görülen tırnak mantarı neden olur? Dilerseniz yazımıza göz atalım.
Tırnak mantarı diğer adı ile onikomikoz, bireylerde yaygın bir şekilde görülen el ve ayak tırnaklarının uç kısımlarının altında beyaz ya da sarı bir nokta şeklinde başlayan bir mantar enfeksiyonudur. Ayak ve el tırnak mantarı tedavisi yapılmadığı zaman deri içinde derinleşerek tırnağın kalınlaşmasına veya tırnak kenarlarının parçalanıp dağılmasına neden olabilir. Bu döneminde ağrısız olan enfeksiyon ileri safhalarda ağrıya yol açabilir. Tek bir tırnakta oluşabilen bu mantar birden fazla tırnağa da yayılabilir. Hafif seyreden mantarlı tırnak vakalarında bir ağrı yoksa kişinin tedaviye ihtiyacı olmayabilir. Ancak ağrı, kötü koku ve tırnakta şekil bozukluğu bulunuyorsa düzenli bir bakım ve tedaviye ihtiyaç olabilir. Fakat tedavi başarılı olsa dahi tırnak mantarı sıklıkla tekrarlayan bir rahatsızlıktır.
Ayak ve el tırnağında mantar oluşmasına farklı mantar organizmaları neden olur. Bunların en yaygın olanı ise dermatofit ismindeki mantar türüdür. Yanı sıra farklı maya ve küf çeşitleri de bu enfeksiyona yol açabilir. Tırnak mantarı nasıl oluyor? Sorusuna verilecek cevaplar ise şu şekilde sıralanabilir:
Sıkça görülen tırnak mantarı belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
Ayakta veya elde tırnak mantarı teşhisi için doktor öncelikle kişinin tırnaklarını inceler. Daha sonra ise tırnaktan parça alabilir ya da altında bulunan kalıntılardan parça alarak hangi tür bir enfeksiyon olduğunu öğrenmek adına örneği labaratuvara gönderebilir.
Sedef, maya veya bazı diğer bakteriler tırnak mantarına benzer belirtiler gösterebilir. Bu yüzden tırnakta oluşan mantarın doğru teşhis edilmesi için nedeninin iyi saptanması gerekir.
Uzun bir süre ağrı vermeyen vakalarda kişiler tırnak mantarı tedavisi için doktora başvurmayabilir. Ancak bu süreçte geniş bir bölgeye yayılabilen bu problem daha sonra ağrılı ve daha riskli sonuçlara neden olabilir. Bu yüzden erken müdahale edilmesi hastalığın daha kolay tedavi edilmesini sağlayabilir.
El ve ayak mantarı tedavisi kişideki mantarın çeşidine ve rahatsızlığın ağırlığına göre değişir. Yöntem olarak ilaç tedavisi ya da cerrahi tedavi seçenekleri bulunur. Tedavi uzun bir döneme yayılabilir. Ayrıca iyileşme olsa bile mantarın tekrarlama durumu yüksektir.
Doktor hastaya ağızdan alınan veya doğrudan tırnağa uygulanan mantar önleyici (topikal antifungal) ilaçlar verebilir. Ya da tedavinin daha etkili olması ve hızlı sonuç vermesi için her ikisini birden de reçete edebilir. Oral yolla alınan antifungal ilaçlar genellikle daha hızlı sonuç vererek tırnağın temizlenmesine yardımcı olur. Tırnak mantarlı kısmı uzadıkça atarak yeni ve temiz kısmın gelmesi sağlanır. İlaçlar genellikle 6-12 hafta arası kullanılır. Tırnak tamamen uzayıp atılmadan genellikle sonuç belli olmayabilir. Enfeksiyonun tamamen temizlenmesi ise 4 ay veya daha fazla bir süre içinde olabilir.
Bazı vakalarda, doktor hastaya mantar önleyici bir oje yazabilir. Bu oje formundaki ilaç genellikle 7 gün boyunca mantar olmuş tırnağa ve çevre derisine sürülür. Daha sonra tırnakta biriken oje katmanları alkol ile temizlenir. Bu şekilde 1 yıl boyunca her gün kullanılması gerekir.
Başka bir tedavi seçeneği ise tırnak mantarı için krem uygulamasıdır. Bu tedavide bir törpü yardımıyla mantarlı tırnak inceltilir ve üzerine krem uygulanır.
İlaç tedavilerine rağmen ağrılı ve iyileşme göstermeyen vakalarda ise doktor tırnağın tamamen çıkarılmasını önerebilir.
Tırnak mantarını önlemek veya ilerlemesini engellemek adına bazı yaşam tarzı değişiklikleri yapılabilir. Bunlardan bazıları şu şekilde sıralanabilir:
Önemli derecede ilerleme göstermiş bir tırnak mantarı enfeksiyonu kişide aşırı ağrı ve tırnaklarda kalıcı bir hasara yol açabilir. Özellikle şeker hastalığı gibi bağışıklığı baskılanan kişilerde enfeksiyon vücudun başka bölgelerine de yayılabilir. Bu yüzden diyabetli kişilerde ayaklarda oluşan herhangi bir küçük yaralanma bile tırnak mantarı ve birçok farklı enfeksiyona karşı komplikasyon oluşmasına neden olabilir. Bundan dolayı şeker hastalığı olan kişiler eğer tırnak mantarı problemi yaşıyorsa derhal doktora muayene olmaları gerekir.